GEZEGENİMİZ DÜNYA

Ünite Planı Şablonu

Öğretmen: ZÜHAL BÜYÜKGÖL,AYŞE ÇÖPOĞLU
Okul: FATİH İLKÖĞRETİM OKULU
Adres: FATİH MAHALLESİ / ELMADAĞ / ANKARA
Ünite: GEZEGENİMİZ DÜNYA

ÖZET

Dünyamızın şekline sınıfımıza getirdiğimiz küreden baktığımızda top gibi tam yuvarlak olmadığını görürüz. Bu şekle ve uzaydan çekilen fotoğraflara baktığımızda dünyamız alt ve üstten basık ortası hafif şişkin bir durumdadır. Dünyamızın bu biçimine geoit denir. Dünyamızı portakala ve geceleri gördüğümüz aya benzetebiliriz. Kıyıdan uzaklaşan bir geminin önce gövdesi, sonra bacası ve daha sonra dumanı gözden kaybolur. Sürekli aynı yöne ve aynı yükseltiden uçan uçak, ilk kalktığı yere tekrar gelir. Dünyamız kendi ekseni etrafında dönmesi bir gün (24 saat) sürer. Bu dönüş hareketinden gece gündüz oluşur. Güneş doğudan doğuyor batıdan batıyor gibi görünür. Bunun nedeni, kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru dönmesidir.

Faydalı bilgiler;

Güneş sistemimizde 9 gezegen bulunmaktadır. Bunlar; Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Plütondur.
Dünyamızın alttan ve üstten basık olmasının nedeni, dünya gaz ve toz bulutu iken yani yeni oluşmaya başlarken kendi ekseni etrafında dönüşü nedeniyle kutuplar çukurlaşmıştır. Katılaştığında da bu durum değişmemiştir.
Dünyanın şeklini ve hareketlerini inceleyen bilim dalına gökbilim (astronomi) denir. Eskiden teknoloji bu kadar gelişmediği için insanlar dünyanın yuvarlak olduğunu bilmiyorlardı. İnsanlar dünyayı düz bir tepsi gibi ya da öküzün boynuzları üzerinde duran bir nesne olarak biliyorlardı. Bazı bilim adamları dünya yuvarlak dese de insanlar, eğer yuvarlaksa aşağı kısımda kalanlar neden düşmüyorlar gibi sözler söylüyorlardı. Ancak bilim geliştikçe dünyanın yuvarlaklığı da daha güzel anlaşılır oldu. Gökbilimi ile ilgilenen bilim adamlarından bazıları şunlardır;
Pisagor, MÖ 590'lı yıllarda dünyanın güneş etrafında döndüğünü ve dünyanın yuvarlak olduğunu ileri süren ilk kişiydi. Ancak Pisagor’un bu dediğine bilimle uğraşan kişilerin dışında inanan olmamıştı. Pisagor’dan 2 yüzyıl sonra Aristo, gözlemleri sonunda Dünya’nın yuvarlak olduğunu kanıtladı.

Biruni, 972-1050 yılları arasında dünyanın küre şeklinde olduğunu yer çekiminin varlığını ortaya koydu.

Macellan, Dünyanın çevresini dolaşan ilk denizcidir.
Maceraperest bir denizci olan Kristof Kolomb dünyanın yuvarlak olduğunu kitaplardan okumuştu. 1492 yılında 3 küçük gemi ile birlikte yola çıktı. Devamlı batıya doğru gitti ve Hindistan’a ulaştığını zannetti ama gittiği yer Amerika kıtasıydı. Eğer dünya yuvarlaksa yönünü değiştirmeden başladığı yere tekrar geleceğini biliyordu. Ama bunu başaramadan öldü. Ancak gemilerden bir tanesi yola devam etti. Böylece dünyada tam tur atılmış oldu.

Dünyamızın yuvarlak olduğunu kanıtlayan olaylar;

• Güneş doğarken ya da batarken yavaş yavaş doğar ve batar .Eğer dünya düz olsaydı, birden bire doğar ve batardı.
• Yaklaşan bir gemiyi izlediğimizde geminin önce bayrağını yaklaştıkça direğini ve sonradan da teknesini görürüz. Eğer dünya düz olsaydı her yerden geminin tamamını görürdük.
• Dünyanın her hangi bir yerinden hareket eden uçak hep aynı yöne giderse yine hareket ettiği noktaya gelir. Çünkü dünyanın şekli küreye benzer.
• Uzaydan çekilmiş fotograflar incelendiğinde dünyanın aslında tam bir küre olmadığı alttan ve üstten hafif basık olduğu görülmüştür.

DÜNYAMIZIN ŞEKLİ

Dünya’mızın şekli üst ve alt kısımdan basık (kutuplardan basık) bir küre şeklindedir.

DÜNYANIN KÜREYE BENZEDİĞİNİN KANITLARI

1- Dünyanın Ay üzerine düşen gölgesi yuvarlaktır.
2- Uzaktan gelen bir geminin önce dumanını, sonra bacasını veya bayrağını daha sonra da geminin tamamını görüyor olmamız.
3- Bir noktadan çıkıp hep aynı yönde gidersek başladığımız noktaya geri dönmemiz.
4-Uzaydan çekilen fotoğraflar, Dünya’nın küreye benzediğinin kesin kanıtıdır.

DÜNYANIN ŞEKLİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERDEN BAZILARI

1- İlk insanlar bir tekerleğin üzerinde yaşadıklarını sanıyorlardı.
2- Maya Uygarlığında ( M.Ö.300 / M.S.900 ) Mayalar Dünyayı her birine bir ağaç ve bir kuş yakıştırdıkları dört bölüme ayırmışlar.
3- Eski Yunan’ da matematikçi ve gök bilimci Miletoslu Thales’ e göre her şeyin ana maddesi suydu. Bir tepsi biçiminde olan Dünya da suda yüzmekteydi.
4- Yunan bilgin Pythagoras ( Pisagor) gezegenlerin hareketlerinin dairesel olduğunu savunuyor, gök cisimleri ile Dünyanın küre biçiminde olduğuna inanıyordu.


FEN VE TEKNOLOJİ
4.sınıf

İşlenmesi için Gerekli Ortalama Süre: 2 ders saati 40+40

Ünitenin Temelleri

Hedeflenen İçerik (Konu Başlıkları)

ÖZET
FAYDALI BİLGİLER
DÜNYAMIZIN YUVARLAK OLDUĞUNU KANITLAYAN OLAYLAR
DÜNYAMIZIN ŞEKLİ
DÜNYANIN KÜREYE BENZEDİĞİNİN KANITLARI
DÜNYANIN ŞEKLİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERDEN BAZILARI

Öğrenme Amaçları/Çıktıları (Kazanımları)

1-Dünyanın şeklinin küreye benzediğini ifade eder.

2-Dünya’nın şeklinin küreye benzediğini gösteren örnekler verir.

3 Geçmişte, insanların dünyanın şekliyle ilgili çeşitli görüşlere sahip olduklarının farkına varır.


Öğretim Programı Tasarım Soruları

Temel Soru
Dünya düz olsaydı ben uzaya düşüp uzayı daha rahat görebilir miydim?

Ünite Soruları

Dünyanın şeklinin küreye benziyormu?
Dünyanın şeklinin küreye benzediğini gösteren örnekler verirmisin?
Geçmişte, insanların dünyanın şekliyle ilgili nasıl görüşleri vardı?
İçerik Soruları

Dünyanın şeklinden dolayı güneş ışınları farklı düşer mi?
Dünyanın şekli sıcaklığı, aydınlığı çekim gücünü etkiler mi?